Yoksulluktan kurtuluş imkansızlaştı

26.09.2023 10:27

Hükümetin önleyemediği yüksek enflasyon, ailelerin temel ihtiyaçlarına ulaşımını gittikçe zorlaştırıyor. BİSAM'ın ağustos verilerine göre, sağlıklı bir biçimde beslenmenin toplam aile bütçesine maliyeti 12 bin 34 liraya yükselirken, diğer temel giderlerle birlikte bir ailenin minimum geçim maliyeti de 41 bin 626 lira oldu

Hükümetin yıllardır uyguladığı ithalata ve dış borca dayalı enflasyonist ekonomi politikaları, aile bütçesine ciddi darbe vuruyor. Yüksek enflasyon karşısında sürekli eriyen alım gücü, ailelerin gelir-gider makasının gider yönlü sürekli açılmasına neden oluyor. Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezi'nin (BİSAM) "Açlık ve Yoksulluk Sınırı Ağustos 2023 Dönem Raporu" bu gerçeği bir kez daha gözler önüne serdi. Açlık ve yoksulluk sınırı BİSAM tarafından her ayın 15'inde kamuoyu ile paylaşılıyor.

AÇLIK SINIRI 12 BİN LİRA

Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM) Ağustos 2023 dönemi için açlık ve yoksulluk sınırı verilerini açıkladı. Buna göre, 4 kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için aylık yapması gereken harcama tutarını ifade eden açlık sınırı ağustosta 12 bin 34 TL'ye; beslenmeye ilaveten eğitim, sağlık, barınma, giyim, eğlence, ısınma, ulaşım gibi giderleri de kapsayan yoksulluk sınırı ise 41 bin 626 TL'ye yükseldi. Bir önceki aya göre açlık sınırındaki artış 509 TL olurken, yoksulluk sınırı da 1740 TL artış göstererek rekor seviyeye yükseldi. BİSAM, temmuz ayında açlık sınırını 11 bin 525 TL, yoksulluk sınırını ise 39 bin 886 TL olarak açıklamıştı. Açıklanan bu verilere göre, 7 bin 500 TL olan ve temmuzda zam yapılmayan en düşük emekli maaşı açlık sınırının 4 bin 534 TL altında kalırken, 11 bin 402 TL olan asgari ücret de 632 TL altında kaldı. Görüldüğü gibi, emekli ve asgari ücretli sağlıklı bir şekilde karnını bile doyuramaz vaziyette. Temmuzda 22 bin liraya yükseltilen en düşük memur maaşı ise yoksulluk sınırının 19 bin 626 lira altında kalarak memurları yine yoksulluğun pençesinde bıraktı.

BESLENME MALİYETİ GÜNLÜK 400 LİRA

BİSAM'ın açlık sınırı rakamı, 4 kişilik bir ailenin günlük beslenme maliyetinin de 400 lirayı aştığını ortaya koydu. Sağlıklı beslenmek için her aile ferdinin alması gereken kalori miktarı farklılık gösteriyor. Bu kalori miktarları baz alınarak hesaplanan verilere göre, yetişkin bir erkeğin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için tüketmesi gereken gıdaların aylık karşılığı 3 bin 301 lira. Bu değer yetişkin bir kadın için 3 bin 145, 15-18 yaş bir genç için 3 bin 391, 4-6 yaş arası bir çocuk için 2 bin 197 lira. Bu tutarlar, söz konusu ailenin sadece gıda için yapması gereken zorunlu harcama tutarları oluyor.

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİNİN PAYI YÜZDE 32,5

BİSAM'ın ağustos verilerinde, günlük harcamalarda en yüksek maliyet grubunu 130,25 liralık harcama gereksinimi ile süt ve süt ürünleri oluşturdu. Bunu, günlük 79,28 liralık harcama gereksinimi ile et, tavuk ve balık grubu için yapılması gereken minimum tutar izledi. Sebze ve meyve için yapılması gereken günlük harcama tutarı ise 84,33 TL'ye ulaştı. Ekmek için yapılması gereken harcama tutarı günlük 33,38 TL olurken; katı yağ ve sıvı yağ için 23,42 TL, yumurta için 8,13 TL, şeker, bal, reçel ve pekmez için ise 10,59 TL harcama yapılması gerektiği belirtildi. Verilere göre, harcamalarda süt ve süt ürünlerinin payı yüzde 32,5 ile en yüksek paya sahip. Et, yumurta ve kurubaklagil grubunun payı yüzde 27 ile ikinci sırada. Sebze ve meyvenin harcamalar içindeki payı yüzde 21. Ekmek, makarna vb. için ise pay yüzde 11. Diğer gıda harcamalarının toplam içindeki payı ise yüzde 8,5.

ÖĞRENCİLER İÇİN BESLENME BÜYÜK SORUN

Okullarda yeni eğitim öğretim yılının başladığı şu günlerde, öğrencilerin en büyük sorunlarından birisi beslenme. Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu'nun (TESK) İstanbul'daki devlet okullarının kantinleri için belirlediği bazı ürünlerin fiyatları, çocuğu ilkokul, ortaokul veya liseye giden dar gelirlinin yaşadığı geçim sıkıntısını gözler önüne seriyor. TESK'in verilerine göre, İstanbul'daki devlet okullarının kantinlerinde tavuklu sandviç 50 TL, peynirli sandviç 50 TL, kaşarlı tost 30 TL, karışık tost 40 TL, hamburger 50 TL'den satılıyor. Kantinde açma ve simit de 12 TL'den satılırken, öğrencilerin üç çeşit yemeğin yer aldığı tabldot yemek için 85 TL, dört çeşit yemeğin yer aldığı tabldot yemek için ise 95 TL ödemesi gerekiyor. Devlet okulunda öğrenim gören ve gününün ortalama 5 saatini burada geçiren bir öğrencinin günlük kantin masrafı en az 27 lira oldu. Söz konusu masrafın içinde ise yalnızca simit, ayran ve su ücreti yer alıyor. Açlık ve yoksulluk sınırı altında maaşa talim eden velilerin, öğrencilerinin bu yıl okulda beslenme ihtiyacını karşılayabilmesi mümkün gözükmüyor.

GIDA FİYATLARI DÜNYADA DÜŞÜYOR, TÜRKİYE'DE ARTIYOR

Yoksulluk sınırını ulaşılması zor bir hale getiren yüksek fiyat artışları, dünyanın genelinde Türkiye'deki gibi değil. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO), ağustos ayı verilerine göre, küresel gıda fiyatları düşüyor. FAO Gıda Fiyat Endeksi, ağustosta bir önceki aya göre yüzde 2,1, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 12 düştü. Ülkemizde ise uygulanan yanlış ekonomi politikaları sebebiyle fiyatlar sürekli artıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye'deki gıda fiyatları, Ağustos 2020'den bu yana geçen 36 aydır aralıksız artıyor. Artış oranı da oldukça yüksek. TÜİK'in son açıkladığı 2023 Ağustos enflasyon verisine göre, gıda enflasyonu yıllık yüzde 72,86, aylık yüzde 8,48 olarak gerçekleşti. Bizdeki bir aylık artış, gelişmiş ülkelerde 2 yılda gerçekleşiyor. Haber-Muharrem Değirmen/3. Göz HRA