Üçüncü Göz Gazetesi: Anılarda Atatürk ve Orhangazi

Muharrem DEĞİRMEN /GÖZLEM
muharremdegirmen @ gmail.com

HİKMET YÜCEL (PTT Müdürü)

Atatürk'ün 1935 ve 1938'de Orhangazi'ye iki gelişinde de bulundum. Bugünkü Cumhuriyet Alanı'na otomobili ile geldi. Derviş Bey ilk gelişinde belediye başkanı idi. Otomobilden belediye binasına kadar yürüyen Atatürk karşılayanlarla söyleşti. Belediye Binası'nda yaptığımız yöneticilerin ve eşrafın katıldığı toplantıdan en çok aklımda kalanlar İznik Gölü'nün deniz uçakları için havaalanı olarak kullanılması ve Göl çevresindeki geniş arazilerin bir devlet üretme çiftliği olarak değerlendirilmesi önerileri idi.

MEHMET YAKUP SEVİNÇ:

(Camikebir Mah. Muhtarı)

1938'de soğuk bir günde gelmiş, 1.5-2 saat kadar kaldıktan sonra Gemlik'e gitmişti. Yüzü solgundu. Otomobilinden hiç inmedi. Karşılamaya katılanlar yanına giderek elini öptük. Bu gelişlerinden birinde Refik Atay'ı kalabalığın içinden yanına çağırdığını ve bir şeyler konuştuklarını hatırlıyorum. Orhangazi Yalova üzerinden Bursa ulaşımını sağladığı için İsmet İnönü, Celal Bayar ve diğer devlet yöneticilerini de sık sık Orhangazi'den geçtiğini buradaki çay bahçesinde mola verirlerdi.

SALİH KIRPIS (Arapzade Mah. Muhtarı)

Atatürk'ün bu üç gezisini de hatırlıyorum. Bizler öğrenci olduğumuz için okuldan sıra olrak gelir, yolun kıyına dizilirdik.Soyadı Yasası çıkmadığı için ellerimizde "Gazimiz Hoş geldin!" yazılarını tutar, bayraklarımızı sallardık. Halkevi ile banka binası arasına yeşilliklerle süslü taklar kurulurdu. O dönemdeki resimlerde bunlar görünür. Zaten o yılların Orhangazi nüfusu çok azdı ve iş yerleri ve evlerde şimdiki Cumhuriyet Alanı çevresinde yer alırdı. O yıllarda asker kökenli olan Hayrettin ve Sabri Beşe ve Kuvvayı Milliye'de öncülük yapmış Refik Atay ve Ahmet Derviş Bey de Orhangazi'de yaşayan saygın insanlardı.

4 Mayıs 1934'te Atatürk Orhangazi'ye ilk gezisini yapmıştı. İsmet İnönü ile birlikte Orhangazi'ye gelen Atatürk Cumhuriyet Alanı'nda otomobilinden inmiş karşılayanların arasına katılarak bir sohbet etmişlerdi. Avrasya Etnoğrafya Vakfı Arşivi'nde yer alan bu iki resim Atatürk'ü Orhangazi'de görüntüleyen önemli belgeler olarak yer tutmaktadır.

ORHANGAZİ VE HALKEVİ

Orhangazi'de cumhuriyet Dönemi'nin en etkin kuruluşlarının başında Halkevi gelmektedir: 1935'te Yalova yolu üzerinde yapılan tek katlı bina çalışmaların yoğunlaşması üzerine ikinci katın eklenmesi ile>genişletilmiş ilk kat idari birimler olarak kullanılırken; ikinci kat toplantı salonu olarak düzenlenmiştir: Daha sonra bu binanın bitişiğine bir salon yapılmış; bu salon önceleri tiyatro ve konserler için; daha sonrada sinema salonu olarak kullanılmış; 1985te yıkılarak yerine bu günkü Belediye Kültür Merkezi binası yapıldı.

Halkevi önemli bir ilkevi yerine getirmiş kurumlarımızdan biridir. Öncelikle çalışmaları içinde okuma-yazma eğitiminden, spora, tiyatroya, el sanatlarına varıncaya dek bir çok etkinlik yer almıştır.

Daha o yıllarda halkevi çalışmaları içinde atletizm, okçuluk, ekstrim, voleybol, basketbol, güreş dallarında çalışmalar yapılmıştır. Tiyatro çalışmaları yoğunluk kazanmış, bir çok yapıt halkevi salonunda ya da alanda kurulan seyyar sahnede izleyicilere sunulmuştur.

Muharrem DEĞİRMEN /GÖZLEM / diğer yazıları