Ahlak Yerine Marka, Vicdan Yerine Dedikodu

02.10.2025 00:00

Eskiden de vardı ama bugünlerde toplum daha fazla sorguluyor gibi görünse de aslında daha fazla dedikodu yapıyor, daha çok gıybet ediyor, daha riyakâr davranıyor. 7'den 70'e birçok kesimde bu hâle rastlamak mümkün. İnsanlar artık kişiliklerini ahlakla, erdemle değil; makamla, mevkiyle, mallarla, markalarla, giydikleriyle ya da bindikleri arabayla inşa etmeye çalışıyor.

Sonuç mu? Toplum, yavaş yavaş ahlak ve vicdan yoksunluğuna sürükleniyor. İnsanlar başkalarının hayatını eleştirerek, hiç tanımadıkları kişilerin dedikodusunu yaparak kendilerini değerli hissetmeye uğraşıyor. Kendi eksikliklerini başkasının kusuruyla örtmeye çalışıyorlar. Oysa bu, kişilik inşa etmek değil; karakter yıkımıdır.

Özellikle gençler ve kadınlar arasında bu yüzden bozulan arkadaşlıklar, biten dostluklar, kırılan gönüller görüyoruz. Ama yine de küçük de olsa bir kesim var ki dedikodudan uzak duruyor, gösterişe sırt çeviriyor, sade ve mütevazı bir hayatla huzuru tercih ediyor. Onlar aslında toplumun gerçek onurunu ayakta tutuyor.

Bir başka yara da "yarış kültürü." Komşusunun çocuğu özel okula gidiyorsa, o da gitmeli. Arkadaşının çocuğu seçkin bir anaokuluna gidiyorsa, kendi de göndermeli. Kredi çekiliyor, borca giriliyor, aile bütçesi zorluyor. Sonuç: Huzursuzluk, kavgalar, boşanmalar… Aynı tablo üniversite konusunda da karşımıza çıkıyor. Sırf "çocuğum kazandı" diyebilmek için geleceği olmayan bölümlere, hiç alakası olmayan şehirlere gönderilen gençler var. Oysa asıl mesele; çocuğun hangi üniversiteye gittiği değil, hangi hayatı kurduğudur.

Bütün bunların kökünde tek bir hastalık yatıyor: Başkasının hayatına gereksizce karışmak. İnsanlar, üzerine hiç vazife olmayan sorularla birbirinin hayatına sızıyor:

"Oğlun niye evlenmedi?"

"Kızın niye çocuk yapmadı?"

"Nerede oturuyorsunuz?"

"Kaç para maaş alıyorsun?"

"Kiran ne kadar?"

Bunlar masum merak değil; ömür çalan sorular. İnsanları yoran, bunaltan, ilişkileri zehirleyen tavırlar.

"Bazen en büyük erdem susabilmektir. Gereksiz konuşmamak, başkasının hayatını didiklememek, merak adı altında sorgulamamak; insanın olgunluğunu gösterir. Az konuşan, çok dinleyen ve yersiz sorularla karşısındakini bunaltmayan kişi aslında en kaliteli karaktere sahip olandır. Çünkü gerçek saygınlık, söze dökülenlerde değil, tutulmuş dillerde ve korunmuş gönüllerde saklıdır."

Artık kendimize şunu sormak zorundayız: Biz ne zaman başkasının hayatından beslenmekten vazgeçeceğiz? Ne zaman kendi emeğimizle, kendi duruşumuzla, kendi ahlakımızla ayakta durmayı öğreneceğiz?

Unutmayalım: Başkasının kusurunu konuşarak kişilik kazanılmaz. Dedikoduyla itibar inşa edilmez. Riyakârlıkla saygınlık kazanılmaz. Gerçek kişilik; gösterişte, markada, makamda değil; dürüstlükte, vicdanda ve sade bir yaşamda gizlidir.

Ve eğer bu toplum, başkalarının hayatına takılıp kendi hayatını ıskalamaya devam ederse; sonunda sadece mutsuz değil, aynı zamanda kişiliksiz bir topluma dönüşecektir.