Otomobil neden hâlâ “lüks” muamelesi görüyor?

20.08.2025 00:00

Deniz Yılmaz UĞURLU
denizyilmazugurlu @ hotmail.com

Türkiye'de otomobil satın almak bir finans mühendisliği işi. Direksiyona geçmeden önce dört işlemin içinden geçiyoruz: çıplak (vergisiz) fiyat, ÖTV, bu ÖTV'nin de üstüne KDV, bir de tescil-mescil masrafları… Almanya'da ise liste fiyatı neredeyse sadece KDV (MwSt.) içeriyor; tek seferlik düşük bir tescil ücreti ve yıllık motorlu taşıt vergisi (Kfz-Steuer) var, o kadar. Volkswagen'in Almanya sayfasında gördüğünüz "Preis inkl. MwSt" ibaresi boşuna değil. Türkiye'de ise KDV %20 ve ÖTV matrah-dilimleri aracın vergisiz fiyatına göre %70'ten başlayıp %100'e kadar çıkıyor (1600 cc altı/üstü için ayrı dilimler var). volkswagen.de vw.de Bursa SMMM Odası istanbulymm.com

En güncel ÖTV tablosu (24 Temmuz 2025'ten beri)

* ≤1400 cc: matrah ≤650 bin TL: %70; 650–900 bin: %75; 900 bin–1,1 mn: %80; >1,1 mn: %90

1400–1600 cc: matrah ≤850 bin TL: %75; 850 bin–1,1 mn: %80; 1,1–1,65 mn: %90; >1,65 mn: %100.

(Resmî karar/özet tablo.) istanbulymm.com

Almanya'da ise binek araç alırken %19 KDV fiyatın içinde; bunun dışında tek seferlik tescil 20–40 € civarı, yıllık Kfz-Steuer ise motor hacmi ve CO₂'ye göre (benzinli için 100 cm³ başına 2 € + 95 g/km üzeri her gram için 2 €) hesaplanıyor. Yani satın alma anındaki fiyat, büyük ölçüde "net + KDV". Expatica Uluslararası Temiz Ulaşım Konseyi+1 Bußgeldkatalog

Aynı otomobiller, iki farklı fiyat dünyası

Aşağıdaki fiyatlar resmî Almanya sayfalarındaki "KDV dâhil başlangıç fiyatları" ve Türkiye'deki güncel anahtar teslim listeleridir (Ağustos 2025). Euro/TL karşılaştırmaları için ECB 8 Ağustos 2025 referans kuru 1 € = 47,3965 TL kullanıldı. volkswagen.de skoda-auto.de dacia.de renault.de DonanımHaber Webtekno Onedio European Central Bank

Avrupa (Almanya) – KDV dâhil

VW Golf: 28.485 € (içinde %19 KDV var) → ~1.350.089 TL

VW T-Roc: 30.065 € → ~1.424.976 TL

Škoda Superb (Combi): 41.100 € → ~1.947.996 TL

Renault Clio (kampanya/DE): 19.490 € → ~923.758 TL

Dacia/Renault Duster (DE): 18.990 € → ~900.060 TL. volkswagen.de vw.de skoda-auto.de renault.de dacia.de

Türkiye – Anahtar teslim (ÖTV+KDV dâhil)

VW Golf 1.5 TSI: 1.923.000 TL

VW T-Roc 1.5 TSI: 2.252.000 TL

Škoda Superb 1.5 TSI: 3.427.400 TL

Renault Clio 1.0: 1.447.000 TL

Duster (TR'de Renault markasıyla): 1.654.000 TL.

Vergi kalemlerini tek tek ayıralım (Türkiye)

Liste fiyattan geriye giderek vergisiz matrah, ÖTV ve KDV'yi çözdüm; her model için motor hacmine göre uygulanan gerçek dilimi de yanına yazdım (yaklaşık, kuruş yuvarlama farkları olabilir):

Golf 1.5 TSI (1498 cc) → ÖTV %80 dilimi

Vergisiz matrah ~890.278 TL → ÖTV ~712.222 TL → KDV ~320.500 TL → Toplam 1.923.000 TL.

T-Roc 1.5 TSI (1498 cc) → ÖTV %80

Matrah ~1.042.593 TL → ÖTV ~834.074 TL → KDV ~375.333 TL → 2.252.000 TL.

Superb 1.5 TSI (1498 cc) → ÖTV %90

Matrah ~1.503.246 TL → ÖTV ~1.352.921 TL → KDV ~571.233 TL → 3.427.400 TL.

Clio 1.0 (999 cc) → ÖTV %75

Matrah ~689.048 TL → ÖTV ~516.786 TL → KDV ~241.167 TL → 1.447.000 TL.

Duster Eco-G 1.0 (999 cc) → ÖTV %75

Matrah ~787.619 TL → ÖTV ~590.714 TL → KDV ~275.667 TL → 1.654.000 TL.

Gördüğünüz gibi Türkiye'de nihai fiyatın yaklaşık yarısı–üçte ikisi vergi. Aynı araçların Almanya fiyatlarında ise yalnızca %19 KDV var; orada net fiyat + %19 KDV = liste fiyatı (örneğin T-Roc'ta net ~25.265 €, KDV 4.800 €). istanbulymm.com vw.de

Küçük not: Türkiye'de markaların "anahtar teslim" etiketleri ÖTV+KDV'yi ve bazı sabit tescil bedellerini içerir; trafik sigortası vb. dâhil değildir. Almanya'da ise liste fiyat "KDV dâhil"dir; tescil/ plaka gibi küçük masraflar ayrıca ödenir. Expatica Bußgeldkatalog

Alım gücü: Asgarî ücretlinin direksiyonu

Türkiye 2025 asgarî ücret (net) 22.104,67 TL/ay. Almanya 2025 asgarî saat ücreti 12,82 €/saat (40 saat/hafta varsayımıyla ~2.222 €/ay brüt). Bu çıpalarla, sadece aracın fiyatını kaç "ay asgarî" ettiğine bakalım: TÜİK Veri Portalı Turizm Güncel

Golf: TR ~87 ay, DE ~12,8 ay (brüt)

T-Roc: TR ~101,9 ay, DE ~13,5 ay (brüt)

Superb: TR ~155,1 ay, DE ~18,5 ay (brüt)

Clio: TR ~65,5 ay, DE ~8,8 ay (brüt)

Duster: TR ~74,8 ay, DE ~8,5 ay (brüt).

Almanya tarafında brüt üzerinden hesapladık; vergi sınıfına göre net değişir ama resim net: Türkiye'de aynı otomobile erişmek asgarî ücretliye 7–9 kat daha uzun süre. (Euro/TL: ECB 8 Ağustos 2025.) European Central Bank

Mühendis ve Nitelikli İşçi Gerçeği:

Türkiye'de memur statüsünde bir mühendis (örneğin 8/1 derece kadroda), 2025'in başındaki zamlarla birlikte net yaklaşık 67 700 TL maaş alıyor birgun.net+2Ayboğa + Partners+2.

Özel sektörde ortalama mühendis maaşı ise Eleman.net verisine göre 36 300 TL, sektöre ve deneyime göre 32 100 TL – 48 300 TL arasında değişiyor Eleman+1.

Öte yandan, Almanya'da mühendis maaşı (Glassdoor) ortalama 71 000 € brüt/yıl, yani aylık (~5 900 € brüt / ~4 000 € net) seviyesinde bir gelir anlamına geliyor kariyer.net+4kariyer.net+4reddit.com+4.

Alım Gücü Karşılaştırması:

Model	Türkiye (Net Mühendis) – Kaç Aylık Maaş?	Almanya (Net Mühendis) – Kaç Aylık Maaş?
VW Golf (~1.923.000 TL)	~28 ay	~8 ay
Renault Clio (~1.447.000 TL)	~21 ay	~6 ay
Skoda Superb (~3.427.400 TL)	~51 ay	~14 ay

Burada net maaş bazında yaptığım yaklaşık karşılaştırmayla görüyoruz ki: Türkiye'de bir mühendis, orta segment bir aracı satın almak için maaşının 2–3 katını, hatta lüks sınıf bir araç için 4 yıldan fazla bir süre çalışmak zorunda kalabilir. Almanya'da ise aynı araçlar için bu süre 6–14 ay aralığında değişiyor.

Bu örnek, hem "otomobil lüks değil ihtiyaçtır" iddiamızı güçlendiriyor, hem de vergi ve kur dinamiklerinin piyasa ve vatandaş üzerinde oluşturduğu baskıyı gözler önüne seriyor.

Almanya'da Nisan 2024 tam zamanlı medyan brüt maaş ~3.978 €, ortalama brüt ~4.634 €**. Türkiye'de TÜİK'in 2023 verisine göre aylık ortalama brüt kazanç ~26.402 TL (2024–25'te asgarî ücret net 22.104,67 TL). Bu çıpalara göre de tablo değişmiyor: Türkiye'de vergi payı ve kur etkisi yüzünden "eşdeğer araç" hâlâ birkaç kat daha erişilmez. Statistisches Bundesamt+1 TÜİK Veri Portalı

"Türkiye'nin otomobil ihtiyacı daha yüksek" tezi

Pazar verisi de bu hissi güçlendiriyor: Almanya'da 2024'te 2,817 milyon yeni binek otomobil satıldı; Türkiye'de 2024 toplam otomobil+hafif ticari 1,238 milyon ile rekor kırdı. Nüfuslar yakın; buna rağmen Almanya'nın yıllık binek satış adedi Türkiye'nin toplamına kabaca iki kat. (Üstelik Almanya'nın dolaşımdaki binek parkı 1 Ocak 2024 itibarıyla 49,1 milyon.) Pazarın "lüks" değil "ihtiyaç" odaklı kurgulanması gerektiği iddiası buradan da destek buluyor. kfz-zdk Anadolu Ajansı Statistisches Bundesamt

Peki çözüm neye benzer?

Matrahların düzenli ve öngörülebilir güncellenmesi (kur/enflasyona senkron): "bir gecede" şoklar yerine yıllık otomatik endeksleme. (24 Temmuz düzenlemesinin yaptığı gibi, ama belirgin bir takvimle.) istanbulymm.com

KDV'nin ÖTV'nin de üstüne binmesi gibi "vergi üzerine vergi"nin kademeli sadeleştirilmesi; Almanya örneğinde olduğu gibi net + tek KDV mantığına yaklaşılması (kamu geliri kaygısını telafi edecek başka araçlarla). Expatica

Kredi/finansman erişimi: faiz-vade sınırlarıyla "erişilebilirliği" boğmadan, kullanımda cezalandıran (yakıt/CO₂ bazlı) ama satın alımı nefes aldıran bir yaklaşım.

Son söz

Bu yazının bütün derdi şuydu: "Aynı" otomobile iki farklı sistem nasıl bambaşka fiyat çıkarıyor, çıplak gözle görelim. Almanya'da KDV hariç net fiyat + %19 KDV = etiket, Türkiye'de matrah + ÖTV (matraha göre %70–100) + KDV = etiket. Üstüne kur… Sonra "otomobil lüks"e dönüşüyor. Oysa işe gidişten kırsal yaşamın gereğine kadar otomobil 2025 Türkiye'sinde bir ihtiyaç. Nefes aldıracak yer, satın alma anının vergi mimarisi. Bugün direksiyonun önündeki en büyük engel, yol değil; vergi tabelası.

Kaynaklar (seçme, resmî ve güncel)

ÖTV – 24 Temmuz 2025 düzenlemesi (matrah ve oran tabloları): ERK YMM bilgi notu (Resmî Gazete referanslı). istanbulymm.com

KDV genel oran Türkiye (%20): Bursa SMMMO 2025 Pratik Bilgiler (KDVK md.28 özeti). Bursa SMMM Odası

Almanya fiyatları (KDV dâhil): VW Golf ve T-Roc Almanya sayfaları; Škoda Superb DE. volkswagen.de vw.de skoda-auto.de

Renault Clio DE kampanya (resmî): Renault.de. Duster DE: Dacia.de "UPE ab … €". renault.de dacia.de

Türkiye fiyat listeleri (Ağustos 2025): DonanımHaber (VW), Onedio (Škoda), Webtekno (Renault/Duster) – markaların o ayki resmî listelerine dayalı derlemeler. DonanımHaber Onedio Webtekno

Asgarî ücret (TR) 2025 net: PwC Türkiye; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bilgilendirmeleriyle uyumlu. Asgarî saat ücreti (DE) 2025: Destatis. TÜİK Veri Portalı Turizm Güncel