Bursa Ulu Camiinde II

12.10.2023 00:00

FEYYAZ İNANÇ - KULVAR
feyyazinanc39 @ gmail.com

Kuzey kapısında, büyük, çerçeve içerisinde, Mustafa İzzet efendinin yazdığı ayet-i kerime:

Okunuşu:

"Vallahu ğalibün ala emrih"

Anlamı:

''Allah, işinde galiptir''(Yusuf suresi 21)

Hakka yönelen kul, Rabbi'nin kudret ve azameti karşısında acziyetini bilir. Hükümranlığına, boyun eğer.

Sen nice planlar yaparsın ama O'nun (c.c) dediği olur. Hüküm O'nundur. Ve işlerinde galiptir. Eşi ve benzeri yoktur. Dilediği zaman dilediğini, dilediği şekilde yaratan ve yok edendir.

Ulu Cami'nin ulu minberinde ulu bir yazı:

''Men kale lailahe illellah Muhammedün Resulüllah dehalel cenneh'' (Hadis-i Şerif)

Anlamı:

''Her kim Allah'tan başka ilah yoktur, Muhammed Onun Resulüdür derse cennete girer.''

Diyalogcular çırpındılar. Tevhidin ikinci kısmının akaidi ile oynadılar. İftiranın en büyüğünü sergilediler. Ne hikmettir ki bu hadis-i şerifin yazılışındaki mükemmellik ilahi bir tokat gibidir. Hz Muhammed'in aşkından divane olan Süleyman Çelebi'nin imamlığını yaptığı minberde nakş olunan tevhidin aslı budur.

Ulu Cami'nin Ulu minberindeki Ulu yazı, Livaü'l Hamd sancağındaki asliyeti ile Kelime-i Tayyibe ''En güzel Kelime'' (İbrahim suresi 24) diye Allah'ın övdüğü Kelime-i Tevhid cümlesi ile akaidin dersini, vaazını veriyor.

Dedim ya Ulu Cami zamana sesleniyor.

Minberinde, dini ve sanat yönü yanında ilmi bir yönü de var.

Dillere destan minberin batı yüzünde üç defa ''El Mülki lillah''(Mülk Allah'ındır''yazılıdır.

Doğu tarafında:

''El mü'minu filmescidi kessemeki fil ma''

(Mü'mim mescidde sudaki balık gibidir)

Yine basamakların üstünde ''Vel'münafiku fil'mescidi ket'tayri fil kafesi''

(Münafık mescidde kafesteki kuş gibidir)

Hadis-i şerif mescid adabını, müminin mesciddeki durumunu anlatıyor. Münafığın içi rahatsızdır. Hemen mescidden çıkmak ister. Ama mümin camiyi sever. Camiden hemen ayrılmak istemez. Zikirden zevk alır. İbadet ile iç içedir.

Minber...

Kündekari denen bir ağaç oymacılığı ustalığı ile ortaya konan minberdeki gezegen ve güneş sistemini gösteren işaretler hayret vericidir. Galile 1600 yıllarında galaksi sistemini savunduğu için kilise tarafından idama mahkûm edilmişti. Bu konuda ayrı bir çalışma da vardır. ( Bursa Ulu Camii Minberi. Feyzi Ülgü )

Mihrabında tevhid nakışı:

Mihrabın üstünde Allah (c.c) ve Muhammed (s.a.v).

Muhammed ismi-i şerifi içerisinde Ha harfinin altında 'Sübhanellezi esra biabdihi leylen minelmescidil harami ilel'mescidil aksa'' (İsra 1) ''dal'' harfi içerisinde: ''Sümme dena fetedella, fekane gabe kavseyni ev edna''(Necm 8-9) yazılıdır. Bu ayet-i kerimeler miracı anlatan ayetlerdir. Resulüllah'ın yakınlığını ve yüceliğini anlatır.

Mihrabın her iki yanında Şahadet cümlesi vardır:

Sağında: Eşhedü en lailahe illellah'' (Ben şahadet erdim ki Allah'tan başka ilah yoktur) Solunda:'' Ve eşhedü enne Muhammeden abdühü ve Rasülüh" (Yine ben şahadet ederim ki, Hz. Muhammed Mustafa Allah'ın kulu ve Resulüdür.)

Mihrabın üst iki köşesinde tevhid vardır:''

Sağ köşede ''Allahu Rabbuna'', Rabbimiz Allah.

Sol Köşede: Muhammedun Nebiyyuna', Peygamberimiz Muhammed dir.

Bu cümleler aynı zamanda kabirde sorulacak ilk soruları da hatırlatıyor.

Mihrabın içinde tevhid var.

Mihrabın ortasında kufi yazı ile ihlâs suresi (Bir ismi de tevhid suresidir) yazılıdır. İhlâs suresi şirk ile imanı tefrik eder. İman ile küfrü ayırt eder. Teslisi reddeder. Tevhidi açığa çıkarır.

Dünyada ve ahrette kurtulacak olanlar müminlerdir.

İhlâs suresinin altında Rabbena duası vardır:

Rabbena atina fiddünya haseneten vefil ahreti haseneten ve kına azabennar''

"Ey Rabbimiz! Bize dünyada iyilik ve güzellik, ahirette de iyilik, güzellik ver. Bizi ateş azabından koru." (Bakara 201)

Mihrabın iç yazısındaki dua'da tevhid var:

Elhamdülillahillezi hedâna li'l İslâm.

Vecea'lna min ümmeti Muhammedin

Anlamı:

(Bize İslam ile hidayet veren, Ve bizi Muhammed'in (s.a.a) ümmetinden kılan Allah'a hamd olsun)

Ayet-i Kerime.

Okunuşu:

"Kul kullun ya'melu 'alâ şâkiletihi ferabbukum a'lemu bimen huve ehdâ sebîlâ"

Anlamı:

''De ki herkes, kendi mizaç ve meşrebine göre iş yapar. Bu durumda kimin doğru bir yol tuttuğunu Rabbimiz en iyi bilendir'' (İsra suresi 84)