ATATÜRK VE ORHANGAZİ

08.11.2015 00:00

HAZIRLAYAN: MUHARREM DEĞİRMEN

Modern ve Çağdaş Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün ebediyete intikalinden tam 77 yıl geçti. Yaşamı boyunca kendini milletine ve ülkesine adayan M.Kemal Anadolu'nun her köşesini karış karış gezerek genç omuzlar üzerinde yükselen modern Cumhuriyetin neferleri ile yılların savaş acılarını paylaştı, dertleşti. Kimi zaman merhem oldu, kimi zaman yeni yatırım ve temellerin atılması için yurdu demir ağlarla ördü.

Anadolu'nun her köşesini karış karış gezen M. Kemal için Bursa her zaman özel bir yer etmiştir. Bu kapsamda ise ilçemize uğrayan Atatürk, Orhangazi'ye 4 kez gelmiştir. Bu güne kadar üç kez geldiğinin belirtilmesine karşın tüm kaynakları incelendiğinde ulu önderin ilçeye 4 kez geldiği görülmekte. M. Kemal Orhangazi'ye

21 Ağustos 1929

4 Mayıs 1934

15 Temmuz 1935

1 Şubat 1938

Tarihlerinde geldiği görülmektedir.

İLK GEZİ ( 21 AĞUSTOS 1929 ): Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa 21 Ağustos 1929 sabahı yanında maliye bakanı Şükrü Saraçoğlu ile birlikte saat 09:00 'da Ertuğrul Yatı ile birlikte İstanbul 'dan Yalova'ya geçti. Bir süre burada kaldıktan sonra saat 14.00'da otomobille Orhangazi'ye gelen M. Kemal ilçemizde kısa bir süre dinlendikten sonra doğruca Bursa'ya hareket etti.

İKİNCİ GEZİ (4 MAYIS 1934): 2 Mayıs 1934 'te Kalamış Boğaziçi vapuru ile İstanbul'dan Yalova'ya gelen M. Kemal ve Başbakan İsmet İnönü iki gün burada dinlendikten sonra 4 Mayıs 1934 'de otomobille Bursa'ya geldiler. Sabah Orhangazi'ye uğraşan M. Kemal ve beraberindeki heyet burada sevinç gösterileri ile karşılandılar. Bu gezi ile ilgili canlı tanıklarından edindiğimiz bilgilere göre gezi hakkında daha önceden bilgi alan Orhangazili yöneticiler ve halk büyük bir hazırlık yapmış, alanda bir karşılama töreni yapılmıştır. Belediye Başkanı Ahmet Derviş Bey, Cumhuriyet Halk Fıkrası Başkanı Dağıstanlı Kamil Konuk, Refik Atay zamanın belediye, ilçe yöneticileri ve kalabalık bir topluluk bu karşılamada yer almıştır.

Zamanın PTT Müdürü Hikmet Yücel Kuvvayi Milliye'de yer alan Ahmet Derviş Bey ve Refik Atay'ı Atatürk'ün hemen tanıdığını, yanına çağırarak bir süre konuştuklaını belirtmektedir. Otomobil şimdiki Cumhuriyet Alanı'nda Halkevi önünde durmuş; Atatürk, İsmet İnönü ve konuklar halkın arasına katuılarak bir süre söyleşmişlerdir.

Atatürk ve beraberindekiler alan ile şimdiki belediye binasının olduğıu yerdeki Eski Belediye Binası'na alana döşenen halılar üzerinden yürüyerek gelmişler Belediye Toplantı Salonu'nda yöneticilerele bir toplantıya katılmışlardır.

Atatürk'ü yakından görme ve konuşma mutluluğunu yaşayanlar uzun süre bu günde bu anıları unutmuş değillerdir.

Bu toplantıda yer alanlardan PTT Müdürü Hikmet Yücel'in anıları aeasında yer alan iki konu oldukça dikkat çekicidir. Yücel anılarında bu toplantıda Örnekköy'ün olduğu yerde yer alan Veliyettin Efendi Çiftliği'nin bir ulusal park olarak değerlendirilmesi ve İznik Gölü'nün deniz uçakları için havaalanı olarak değerlendirilmesinin gündeme geldiğini belirtmişti.

ÜÇÜNCÜ GEZİ (15 TEMMUZ 1935): Bir süredir Yalova'da istirahatta bulunan Atatürk iki günlük bir gezi için Bursa'ya geçerken Orhangazi'ye de uğradı. 15 Temmuz 1935 sabahı yanına Ekonomi Başkanı Celal Bayar, Orgeneral Fahrettin Altay ve Afet İnan ile birlikte Yalova'dan hareket ederek İlçemizi şereflendirdi. Şu anki Cumhuriyet Alanında bir süre halkla konuşup sohbet eden Atatürk daha sonra İznik Gölü ve çevresinde gezerek otomobili ile İznik'e hareket etti.

DÖRDÜNCÜ VE SON GEZİ (1 ŞUBAT 1938): Atatürk'ün Orhangazi'ye üçüncü ve son gezisi 1 Şubat 1938'dedir. Gemlik Sungipek ve Bursa Merinos Fabrikaları'nın açılışına katılmak isteyen Atatürk 1 Şubat sabahı yanında Başbakan Celal Bayar, İçişleri Bakanı Şükrü Kaya, Bayındırlık Bakanı Şükrü Çetinkaya, Ekonomi Bakanı Şakir Kesebir, Orgeneral Fahrettin Altay, General Ali Fuat Cebesoy olduğu halde Orhangazi'ye geldi. Sağlığının son derece bozulduğu ve Bursa'ya son gezisi olan bu gelişte saat 13.00 sıralarında otomobili ile Orhangazi Cumhuriyet Alanı'na geldiği bilinmektedir. Belediye Başkanı Mustafa Erdem, Müftü Ahmet Derviş Tarakçıoğlu ve kalabalık bir halk topluluğu bu karşılamada yer aldı.

Tanıklar bu gezide Atatürk'ün otomobilden inmediğini, yanına gelenlerle otomobilin camından komuştuğunu belirtiyorlar. Havanın çok soğuk olduğunu belirten tanıklar üzerinde kalın bir palto olduğunu yüzünün solgun göründüğünü belirtiyorlar.

Bu gezi sırasında Gemlik Sungipek ve Bursa Merinos Fabrikaları'nın açılışı yapılmış, kendisine hediye edilen Atatürk Köşkü'nü Bursa Belediyesi'ne bağışlamış, 3 Şubat'ta ise Bursalıların sevgi gösterileri arasında otomobili ile Mudanya'ya oradan da "Ege Vapuru" ile İstanbul'a uğurlandı.

Fotoğraflar: Avrasya Etnografya Vakfı Arşivi