Akaryakıta gelen zamlar pazar tezgâhlarına yansıdı!

28.07.2023 14:09

Son zamanlarda alınan karar doğrultusunda KDV'nin yüzde 18'den 20'ye çıkartılması, akaryakıt başta olmak üzere birçok birime yapılan zamlar tezgâhlara da yansıdı. Tarladan tezgâhlara gelene kadar nakliye, aracı ve üzerine koyulan kâr oranı, sebze ile meyvelerin fiyatını katlıyor. Gazetemiz Genel Yayın Yönetmeni Muharrem Değirmen, sizler için Orhangazi Perşembe pazarında hem fiyatları değerlendirdi hem de pazarcı esnafı ve vatandaşın görüşlerini aldı.

Son zamanlarda alınan karar doğrultusunda KDV'nin yüzde 18'den 20'ye çıkartılması, akaryakıt başta olmak üzere birçok birime yapılan zamlar tezgâhlara da yansıdı. Tarladan tezgâhlara gelene kadar nakliye, aracı ve üzerine koyulan kâr oranı, sebze ile meyvelerin fiyatını katlıyor. Artık günlük gelen zamlara yetişemeyen vatandaşlar, pazara uğrayamaz hale geldi. Önceleri pazarlarda adım atacak yer olmazken, artık pazar alanlarında bile sessizlik hâkim. Gidenler de kilo ile değil tane hesabı ile alışveriş yapmak zorunda kalıyor. Sebze ve meyve fiyatlarındaki artış hem esnaf hem de vatandaş tarafından tepkiye neden oldu. Geçen sene aynı mevsimde domatesin kilosu 4 lira iken bu yıl 25 lirayı buldu. Kışlık menemen, sos veya turşu yapımı ise artık eskide kaldı. Pazardaki malzemelerin çoğunun dışarıdan geldiğini belirten pazarcı esnafı, Antalya'dan 20- 25 bin lira arası gelen bir TIR'ın artık 40-45 bin liradan geldiğini, bunun da otomatik olarak fiyatlara yansıyacağını söyledi.

Geçen ay asgari ücrete ve memura verilen maaş zamları, bir ay geçmeden yapılan zamlarla birlikte erimeye başladı. Mal ve hizmetlere uygulanan yüzde 8'lik KDV dilimini yüzde 10'a, yüzde 18'lik KDV dilimini ise yüzde 20'ye çıkarıldı. Meclis'te alınan yeni ek vergi kararı pek çok ürünün fiyatına yansıdı. KDV'nin yüzde 18'den yüzde 20'ye yükseltilmesi sonrası benzin ve motorin zamlandı. Zam, ilk olarak ulaşım ve nakliyeyi buna bağlı olarak da her birimi etkiledi. Bunlardan nasibini alanlardan biri de pazar oldu. Bir yıl içerisinde gübre ve ilaç gibi giderlerin kademeli olarak artması yine kademeli pazara yansırken, son zamanlardaki kurun yükselmesi, zamlar ve enflasyonda tam anlamıyla fiyatları altüst etti.

MEYVE VE SEBZE FİYATLARI UÇTU

Sebze ve meyve fiyatlarındaki artış hem esnaf hem de vatandaş tarafından tepkiye neden oldu. Et yiyemeyen insanın sebzeye yönelmesi bile artık imkânsız hale geldi. Market ve manavlardaki fiyatların pahalı olmasından dolayı pazarları tercih eden vatandaşlar, artık kilo ile değil tane hesabı alışveriş yapıyor. Geçen sene aynı mevsimde domatesin kilosu 4 lira iken bu yıl 25 lirayı buldu. Domatesin kilosunun 15 lira bandına çıkması beklenirken mevsimsel olarak normalde ucuz olması beklenen yeşil fasulyenin kilosu 30, salatalık 15, limon 15, soğan 16 ve marul ise 25 liradan satılıyor. Yine mevsimsel meyvelerden ise vişne 40, kayısı 25, erik 15, şeftali 20, muz 30, kiraz35, çilek 40, elma ise 20 liraya alıcılarını bekliyor. Kışlık melemen, sos veya turşu yapımı ise artık eskide kaldı. Pazardaki malzemelerin çoğunun dışarıdan geldiğini belirten pazarcı esnafı, Antalya'dan 20- 25 bin lira arası gelen bir TIR'ın artık 40-45 bin liradan geldiğini, bunun da otomatik olarak fiyatlara yansıyacağını söyledi.

PAZARA GİDENLER, SADECE ÜRÜNLERE BAKMAKLA YETİNİYOR!

Vatandaşın belini büken hayat pahalılığı aynı zamanda pazar tezgâhlarını da boş bıraktı. Meyve ve sebze fiyatlarına gelen zamları değerlendiren esnaf; akaryakıta gelen zamlardan sonra pazar tezgahlarında fiyatların daha da artacağını söyledi. Fiyatların yükselmesi nedeniyle alışverişin oldukça azaldığı pazarda bu hafta fiyatlar şöyle;

Fiyatlar sebze grubunda;

Patlıcan 20, kabak 15, domates 25, salatalık 15, biber 40, soğan 16, marul 25, kıvırcık 10, maydanoz 7, havuç 15, kara lahana 40, patates 20, limon 15, yeşil fasulye 30 ve semizotu 15 liradan satışa sunuldu.

Fiyatlar meyve grubunda;

Elma 20, vişne 40, armut 25, şeftali 20, kiraz 30, kayısı 35, muz 30, çilek 40, erik 15, kavun 25 ve karpuz ise 10 ile 12 liradan satışa sunuldu.

"NAKLİYE ÜCRETİ 25 BİN LİRADAN 45 BİN LİRAYA ÇIKTI"

Orhangazi Muhtelif Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Turgay Durmuş; "Yakıta zam geldiği gibi tüm ürünlere de zam geldi. Pazar işi nakliye sektörüyle dönen bir iş. Nakliyeye zam geldi ve bunlar da pazar ürünlerine yansıyacak. Hava şartları bu aralar aşırı sıcak. Tarlada çok mal yandı. Yerli Orhangazi meyve ve sebzesinin şu anda çıkması lazımdı. Şu anda istediğimiz tonajda yerli sebze çıkmıyor. Pazardaki malzemelerin çoğu dışarıdan geliyor. Maraş, İzmir, Manisa, Adana, Antalya'dan geliyor. Oradan buraya gelen TIR normalde 20- 25 binden geliyordu şimdi ise mazota zam geldiğinden dolayı nakliye TIR'ları Bursa'ya hale 50-55 bin liradan gelecek. Buda otomatik olarak ürünlere yansıyacak" diye konuştu.

"MEYVE VE SEBZE FİYATLARI ARTACAK"

Meyve ve sebze fiyatlarının artacağını vurgulayan Başkan Turgay Durmuş "Domates 25 lira yarın öbür gün 15 lira olacak. Örneğin mal Antalya'dan bedavaya alınsa bile Orhangazi'ye gelene kadar 5 lirayı bulur. Nakliyat ücreti olsun işçiliği olsun komisyoncu olsun bunların hepsi hesaplanıyor. Kış ayı geliyor vatandaş kışa hazırlık yapacak ama eskisi gibi olmayacak. Geçen seneyi baz alarak konuşacak olursak geçen sene sos için menemen için domates satıyorduk. Geçen sene domatesi 4 liradan satıyorduk şimdi ise domates 25 lira ve yarın öbür gün sebze ve meyve fiyatları artacak" ifadelerini kullandı.

"ASGARİ ÜCRET ARTTI ALIM GÜCÜ DÜŞTÜ"

Vatandaşın alışveriş yaparken zorlandığını belirten Esnaf Odası Başkanı Turgay Durmuş "Asgari ücret arttı alım gücü düştü. Bir çekirdek aile geçen sene evine 40 kilo domates alıyordu bu sene 15 kiloya kadar düşecek. Bu çok zor bir durum. Vatandaş evine salçalık olsun, kurutmalık olsun yapamayacak. Allah yardımcımız olsun. kırmızı biber ya da salçalık domates biz getiriliyor ama şu anda kırmızı biberi Samsun Bafra'dan getiriliyor. Geçen sene kırmızı biberi 9 liradan satıyordu. Şimdi ise kırmızı biber tarlada 20 lira. Buraya getirene kadar 20 lirayı bulur. Kimse de 20 liraya kırmızı biber alıp salça yapamaz" dedi.

"MİLLETİN ALIM GÜCÜ YOK"

Milletin alım gücünün olmadığını iddia eden pazarcı esnafı da; "Milletin alım gücü yok. Hazır salça yiyen var yemeyen var. Şu anda salça yapmak isteyen biri en az 25 kilo biber alması lazım. 25 kilo biberde 20 liradan 500 lira yapıyor zaten. Vatandaşlardan aşırı bir tepki var. Bizi suçlu buluyorlar. Gün içerisinde tartıştığımız çok insan oluyor. Domatesin fiyatını sorup fiyatını öğrenmeden giden kişiler var. Millet soğumuş pazara bile gelmek istemiyor." ifadelerini kullandı.

"PAZARDAKİ RENKLİLİK ARTIK SOFRALARDA YOK"

"Sadece pazar sektörü değil, her sektörde bir artış söz konusu" diyerek sözlerini sürdüren pazar esnafı; "Bursa ve ilçeleri şu an pilot şehir konumunda. Tanıdık müşterilerimiz var. Yıllardır tanıyoruz. Adamlar gelip 5 kilo domates, 5 kilo salatalık, aynı şekilde biber alıp gidiyordu ama şimdi en fazla bir kilo alıp gidiyor. Şu an pazarda stabil bir fiyat var. Domates 20, salatalık 15, patlıcan 20, kabak 15 liradan satılıyor. Çoğu kişi evine domates alıp götüremiyor. Pazardaki o renklilik artık sofralarda eksik kalıyor" dedi.

"4 KİŞİLİK BİR AİLENİN HAFTALIK MİNİMUM PAZAR ALIŞVERİŞİ 700 LİRA"

Kilo devrinin bittiğini ifade eden pazarcı esnafı; "Önceden kasa kasa ürün alanlar, bırakın kiloyla almayı artık ürünleri taneyle alıyorlar. 2 kişilik bir aile bile önceden kasayla domates alıyordu şimdi ise kiloyla alıyor. 4 kişilik bir ailenin sebze ve meyve maliyeti haftalık minimum 700 lira. 250 sebzeye gitse 150 yeşilliğe, 200 lira meyve soğan patates derken en az 700 lirayı buluyor. Bu maliyet bazen haftayı da kurtarmıyor" diyerek sözlerini noktaladı.

"KİMSE KIŞA HAZIRLIK YAPAMAYACAK"

Yerli ürünlerin pahalı olduğunu belirten Oda Başkanı Turgay Durmuş; "Şu anda domates dışarıdan geliyor. Diğer ürünlerin bazıları kendi yerli ürünleri. Salatalık yerli olmasına rağmen 15 lira. Bu zamanda salatalığın 15 lira olmaması lazımdı. Salatalık çok pahalı. Domates dışarıdan geldiği halde 20 lira ama salatalık olsun, yerli biber olsun uerel ürünü olmasına rağmen çok pahalı. Şu anda pazarda en yüksek fiyatlar meyve fiyatları. Reçel zamanı olduğu için meyvelerin fiyatları uçtu. Vişne şu anda 40 liraya satılıyor. Ekim yok talep çok. Eskisi gibi kimse bahçeye gidip ekim yapmıyor. Herkes şehre taşındı" dedi.

"BOŞ ÇUVAL 10 LİRA"

"Talep arttıkça köylü bunu fırsat bilip fiyatı yükseltecek" diyen Başkan Turgay Durmuş "Hem KDV'ye zam geldi hem de akaryakıt fiyatlarına ciddi anlamda zam geldi. Bu zamlar haliyle pazar tezgâhlarına yansıdı bile. Yerli malımız çok pahalı. Kimse bu sene dolaplarını dolduramayacak. Kışa hazırlık yapamayacak. Şu anda yerli biber 15 lira. Normalde yerli biber çıktığında uygun olurdu. Vatandaş kurutmalık yapardı, dolaba atardı ama bu sene öyle rahatlıkla yapamayacaklar. Bir de talep arttıkça köylü bunu fırsat bilip fiyatı yükseltecek. Bu her zaman böyle olmuştur. Boş çuval 10 lira olmuş" şeklinde konuştu.

"PAZAR UCUZKEN DAHA ÇOK KAZANIYORDUK"

Üreticiye destek olmadığı için fiyatların bu kadar yüksek olduğunu ifade eden pazarcı esnafı Samet; "14 yaşından beridir pazarcılık yapıyorum. 15 yıldır bu işin içerisindeyim. Her geçen yıl daha da kötüye gidiyor. Eski dönemlere göre iş yok. Eskiden pazar ucuzken daha çok kazanıyorduk. Daha bereketliydi şimdi bereketi kalmadı. Vatandaş bize tepki veriyor. Herkesin durumu kötü. Hak veriyoruz. Fiyatları biz kafamıza göre belirlemiyoruz. Vatandaş bunun bilincinde olmalı" ifadelerini kullandı.

"ASGARİ ÜCRET ALAN BİRİ GEÇİNEMEZ"

Çiftinin de durumunun iyi olmadığının altını çizen Pazarcı esnafları "Pazarcının da vatandaşın da durumu iyi değil. Ülkemiz şu anda ciddi anlamda bir ekonomik sıkıntıdan geçiyor. Bu ekonomik durum her kesimi etkilediği gibi biz pazarcıları da etkiledi. Biz bu fiyatlara alışacağız. Daha önce her şeye alıştırıldığımız gibi buna da alıştırılacağız. Bursa ve çevre pazarları İstanbul'un lüks semtindeki pazarlar gibi olmuş. Asgari ücret alan biri geçinemez. Şu anda Orhangazi'de kiralar 6 bini geçmiş durumda. Kalanıyla faturalar, mutfak eşyası derken vatandaşın cebi boşalıyor" ifadelerine yer verdi.

"SOFRALARDAKİ RENKLİLİĞİ UNUTTUK"

Ürünleri halden pahalıya aldıklarını iddia eden pazarcı esnafları; "Sofralardaki renkliliği unuttuk. Eskiden kamyon kamyon kırmızı biber gelirdi bu yıl hiç kırmızı biber gelmedi. Şu anda karpuz mevsimi ama kilosu 10 lira. 10 kiloluk karpuz 100 lira. Aynı şekilde kavunda öyle. Halka hem iyisini hem de ucuzunu getiremiyoruz. Ürünleri halden pahalı alıyoruz. Çıkarken KDV'si var, nakliyesi var, işçisi var. Hepsinin üstüne tek tek ilave ediliyor. Örneğin halden 9 liraya ürün aldık diyelim; bu ürüne işçisi, nakliyecisi, poşet ücretini mecbur koyacaksın" dedi.

"ZAMLAR YÜZÜNDEN TEZHÂGLARA YAKLAŞAMIYORUZ"

Pazara alışveriş yapmak için geldiklerini ancak ekonomik sıkıntılardan dolayı alışveriş yapamadıklarını ifade eden vatandaş; "Ben bu şekilde pazardan ayrılmak istemiyorum, evime poşetleri dolu götürmek istiyorum. İstediğim alışverişi yapamıyorum. Çünkü neye dokunsam çok pahalı. Kimisinin parası var durumu iyi alabiliyor ama bizler alamıyoruz. Pazara geldim eli boş eve dönüyorum. Pazara 200 lira ile gel ama bir haftalık sebze meyve dahi alınamıyor. Neyi nerden kıssam diye düşünüyorum ama olmuyor artık. 200 TL; 20 TL gibi harcanıyor. Zamlar yüzünden tezgâhlara yaklaşamıyoruz. Daha önce 100 liraya aldıklarımı şimdi en az 700 liraya almak zorunda kalıyorum" şeklinde konuştu.

"SADECE MEYVE VE SEBZE DEĞİL HER ŞEYİN FİYATI ÇOK YÜKSEK"

Her şeye zam geldiğini, bu durumunda kendilerini çok kötü etkilediğini dile getiren vatandaş; "Sadece meyve ve sebze değil her şeyin fiyatı çok yüksek. Sürekli bir şeylere zam geliyor. Bizi zamlar ve süreç yıpratıyor. Bu zamlarla ekonomi düzelmez! Maaşlara verilen zam ile diğer zamlar bambaşka. Nerden alıp nereye verelim. Nüfusu kalabalık aileler var nasıl idare edecekler. Marul alsa maydanoz kalıyor, domates alsa biberi kalıyor her şeyden sadece biraz alabiliyoruz" dedi.