Doğu Türkistan’da Soykırım Sürerken, Manisa’da Neyin Sessizliği?

15.07.2025 10:31

Çin Halk Cumhuriyeti, Doğu Türkistan'da milyonlarca Uygur Türküne yönelik toplama kampları, zorla kısırlaştırma, kültürel asimilasyon ve inanç yasaklarıyla dünyanın gündemindeyken; Türkiye'nin sanayi şehirlerinden Manisa'da sessiz sedasız dev bir Çin yatırımı yükseliyor. Çinli otomotiv devi BYD, Manisa'da 1 milyar doları aşkın yatırımla elektrikli otomobil fabrikası kurarken, bu yatırımın sadece ekonomik değil, aynı zamanda demografik ve kültürel boyutları da tartışma yaratıyor.

ÇİN MAHALLESİ TARTIŞMASI: 2.500 ÇİNLİ İŞÇİ VE YERLEŞİM PLANI

Manisa Organize Sanayi Bölgesi'nde kurulacak fabrikada çalışmak üzere Çin'den getirilecek yaklaşık 2.500 işçinin, aileleriyle birlikte Manisa'ya yerleştirileceği açıklandı. Proje kapsamında Çinli çalışanlar için özel yaşam alanları, sosyal tesisler ve kültürel merkezlerin planlandığı bildirildi. Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Ferdi Zeyrek, bu alanların "Çin Sokağı" olarak adlandırıldığını, yatırımcının talebiyle planlandığını ve sosyal entegrasyonu kolaylaştırmayı amaçladığını açıkladı.

Ancak kamuoyunda bu gelişme, "Çin Mahallesi kuruluyor" şeklinde yorumlandı. Özellikle Doğu Türkistan'daki soykırım iddiaları göz önüne alındığında, bu yatırımı "vicdanla bağdaşmaz" bulanlar az değil.

TBMM GÜNDEMİNDE: SESSİZLİĞİN BEDELİ SORGULANIYOR

İYİ Parti Adana Milletvekili Ayyüce Türkeş Taş, Çin'in Doğu Türkistan'daki politikalarına atıfla bu yerleşim planını Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemine taşıdı. Taş, yaptığı açıklamada şu soruları yöneltti:

* Çinli işçilerin aileleriyle birlikte kalıcı olarak yerleştirilmesi planlanıyor mu?

* Bu yerleşimin sosyal, kültürel ve güvenlik etkileri analiz edildi mi?

Çin gibi insan hakları sicili son derece tartışmalı bir devletin, Türkiye topraklarında ayrı bir mahalle kurmasına neden izin veriliyor?

Milletvekili, hükümete açık çağrıda bulunarak "ekonomik kazanç uğruna Doğu Türkistan'daki zulmün üstünün örtülemeyeceğini" belirtti.

STK'LAR VE HALKTAN TEPKİ: "SOYKIRIMCININ KONFORU VİCDANLARA SIĞMAZ"

Manisa'daki bazı sivil toplum kuruluşları ve aktivistler, Çin'in Doğu Türkistan'da yürüttüğü uygulamalara dikkat çekerek, bu yatırımı "soykırım ortağıyla iş birliği" olarak niteledi. Türkiye'de faaliyet gösteren Uygur diasporası da "Doğu Türkistan'da çocuklar zorla asimile edilirken, Türkiye'de Çin'e mahalle açılması tarihi bir çelişkidir" diyerek hükümete çağrıda bulundu.

Manisa'da yaşayan bazı vatandaşlar da bu gelişmeye tepkili. Yerel halktan bir yurttaş şu ifadeleri kullandı:

"Bugün Çin Doğu Türkistan'da Müslüman kardeşlerimize zulmediyor. Yarın bizim mahallemize yerleşecekler. Bizim ülkemiz kendi gençlerine iş veremezken, Çinli işçileri konutlu, sosyal tesisli ağırlıyor. Bu vicdana sığmaz."

Bazı STK'lar ise Çin mallarına yönelik boykot kampanyaları başlattı. "Doğu Türkistan'da mazlumlar ağlarken, Manisa'da katile mahalle kurmak, tarih ve millet adına utançtır" şeklindeki açıklamalar dikkat çekti.

EKONOMİK KAZANÇ MI, AHLAKİ ÇÖKÜŞ MÜ?

Fabrikanın sağlayacağı istihdam, teknolojik katkı ve dış yatırım açısından olumlu yönleri göz ardı edilmese de, projeye yönelik etik eleştiriler giderek artıyor. İnsan hakları savunucuları, Çin ile yapılan her ekonomik iş birliğinin Doğu Türkistan'daki zulme destek anlamına geldiğini ifade ediyor.

Uzmanlar, Çinli işçilerin yoğun olarak yerleştirilmesiyle kültürel çatışmaların, güvenlik zafiyetlerinin ve sosyolojik uyumsuzlukların ortaya çıkabileceğine dikkat çekiyor. Manisa'daki bu gelişmenin bir model haline gelmesi halinde, Çin'in Türkiye'de yalnızca ekonomik değil, toplumsal bir etki alanı oluşturabileceği yönünde uyarılar yapılıyor.

BU SESSİZLİK YARIN BİZİM MAHALLEMİZDE DE YANKILANABİLİR

Doğu Türkistan'da hayatlar sönerken, Türkiye'nin bir şehrinde Çin için konforlu mahalleler kurulması, çifte standart olarak değerlendiriliyor. Bu süreç, yalnızca ekonomik bir yatırım değil, aynı zamanda Türkiye'nin vicdanı, ahlaki duruşu ve bağımsız politik kimliği açısından bir sınav niteliği taşıyor.

Manisa'da yükselecek "Çin Sokağı" sadece beton değil, Doğu Türkistan'daki çığlıkların duyulmadığı bir sessizlik duvarı da inşa ediyor olabilir.

Not: Gelişmeleri takip etmek ve kamuoyunu bilgilendirmek için 3. Göz Medya olarak süreci izlemeye devam edeceğiz.

ÖZEL HABER – Muharrem Değirmen / 3. Göz HRA