Bugün Gelinen Nokta, O Gün Anlatılanların Birebir Karşılığı

3. Göz Medya ve İrfan Aydın Yıllar Önce Uyarmıştı: "Bu Yasa Felakettir!"

15.07.2025 10:17

Bugün Gelinen Nokta, O Gün Anlatılanların Birebir Karşılığı

Bugün Gelinen Nokta, O Gün Anlatılanların Birebir Karşılığı

Orhangazi Belediye Meclisi'nin Temmuz ayı toplantısına damga vuran gelişmelerden biri, yerleşim yerlerine yakın hayvan barınaklarının şehir dışına taşınmasıyla ilgili gündem maddesi oldu. Görünüşte teknik bir düzenleme gibi duran bu konu, aslında çok daha derin ve yıllardır biriken bir yapısal problemin gün yüzüne çıkmış haliydi. Dahası, bu mesele yalnızca bugün ortaya çıkmadı. Bu gelişmeler, 3. Göz Medya'nın ve gazeteci-yazar İrfan Aydın'ın yaklaşık 15 yıl önce yaptığı kapsamlı uyarıların doğrudan yansıması olarak değerlendirilmeli.

O dönemde kamuoyunda yeterince anlaşılamayan ya da kimi zaman "abartılı endişe" olarak görülen bu uyarılar, bugün için tam anlamıyla karşılık bulmuş durumda. İrfan Aydın ve 3. Göz Medya, 2009'dan itibaren bu konuya dikkat çekmiş, düzenlenen paneller, yayınlanan haber dizileri ve yapılan sokak röportajlarıyla köylerin mahalleye dönüştürülmesinin doğuracağı sosyal, ekonomik ve kültürel sıkıntılara işaret etmişti. Ancak uyarılar dinlenmedi. Şimdi ise konuya o dönemde mesafeli yaklaşan pek çok kesim, "Biz neye onay verdiğimizi şimdi anlıyoruz" deme noktasına geldi.

BÜTÜNŞEHİR YASASI NE GETİRDİ, NE GÖTÜRDÜ?

2012 yılında yürürlüğe giren 6360 sayılı yasa, kamuoyunda "Bütünşehir Yasası" olarak biliniyor. Bu yasa ile birlikte, Türkiye genelinde 30 büyükşehir belediyesinin sınırları il mülki sınırlarına kadar genişletildi. Yasanın en çarpıcı etkisi ise beldelerin ve köylerin tüzel kişiliklerinin kaldırılması ve bu yerleşimlerin doğrudan bağlı "mahalle" statüsüne geçirilmesi oldu.

Orhangazi'de bu dönüşümle birlikte, Hürriyet, Mahmudiye, Gedelek, Narlıca ve daha birçok kırsal yerleşim, resmî olarak şehir merkezinin birer mahallesi haline geldi. Ancak bu durum, kâğıt üzerinde bir dönüşüm olarak kalsa da, yaşamın gerçekliğinde ciddi çelişkiler yarattı. Çünkü kırsal üretim, hayvancılık, tarım ve yaşam kültürü bu mahallelerde hâlâ aktif olarak sürdürülüyor.

Bu çelişki, bugün gündeme gelen "hayvan barınaklarının şehir dışına taşınması" maddesiyle daha da görünür hale geldi. Çünkü şehir merkezine dönüşen bu alanlardaki hayvancılık faaliyetleri, artık kanunen şehir içinde yapılması "sakıncalı" faaliyetler arasında değerlendirilmeye başlandı.

3. GÖZ MEDYA VE İRFAN AYDIN O YILLARDA UYARDI: "BU YASA, ÜRETİM KÜLTÜRÜNÜ TASFİYE EDECEK"

3. Göz Medya, Orhangazi merkezli yaptığı yayınlarla yalnızca yerel haberleri aktarmakla kalmadı, aynı zamanda toplumsal ve yapısal dönüşümlere karşı entelektüel bir direniş hattı da kurdu. Bu hattın en önemli kavşaklarından biri ise hiç kuşkusuz Bütünşehir Yasası süreciydi. İrfan Aydın liderliğinde yürütülen yayıncılık çizgisi, 2009-2011 yılları arasında, yasa daha yürürlüğe bile girmemişken, bu düzenlemenin "kırsalı şehirleştirmek değil, kırsalı yönetememek" anlamına geleceğini açıkça ortaya koymuştu.

Yapılan yayınlarda ve köşe yazılarında defalarca şu uyarı dile getirildi:

"Köyler mahalleye dönüşebilir ama bu halk, bu üretim modeli, bu kültür şehirli değildir. Bu insanlar ne yaşam tarzı olarak, ne ekonomik yapı olarak şehirle bağdaşmaz. Yasalarla dönüştürülmeye çalışılırsa çok büyük bir sosyal kopuş yaşanır."

Ne yazık ki bu uyarılar, dönemin karar vericileri tarafından yeterince önemsenmedi. Bugün Orhangazi Belediye Meclisi'nde tartışılan konular, o günlerde 3. Göz Medya tarafından çizilen tabloyla birebir örtüşüyor.

MHP'DEN NET VE TUTARLI BİR RET: "2010'DA DA KARŞIYDIK, BUGÜN DE KARŞIYIZ"

Söz konusu gündem maddesi Orhangazi Belediye Meclisi'ne sunulduğunda, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) grubu teklife kesin bir dille karşı çıktı. MHP'nin tavrı yalnızca bugüne yönelik değil, aynı zamanda partinin geçmişte bu yasaya karşı duruşunun da devamı niteliğindeydi.

MHP Grup Sözcüsü, mecliste yaptığı konuşmada, üreticinin alternatifsiz bırakıldığını ve bunun yeni mağduriyetler yaratacağını belirterek şu ifadeleri kullandı:

"Siz bu üreticilere şehir dışına çıkın diyorsunuz ama nereye, nasıl? Onlara destek vermeden, plan sunmadan bu kararı uygularsanız sadece barınakları değil, kırsal üretimi de şehir dışına itmiş olursunuz."

MHP'nin bu duruşu, yalnızca bir muhalefet refleksi değil; kırsal kimliğin, üretim biçimlerinin ve yerel kültürün korunmasına yönelik ideolojik bir tutarlılık olarak da dikkat çekiyor.

"BİZ UYARMIŞTIK!" DEMEK YETMİYOR, AMA UNUTULMAMALI: BU GERÇEK ZAMANINDA ANLATILDI

Bugün birçok kişi, Bütünşehir Yasası'nın getirdiği sonuçlardan şikâyet ediyor. Meclisteki bazı üyeler ve vatandaşlar arasında "biz neye onay verdiğimizi şimdi anlıyoruz" sözleri sıkça duyuluyor. Ancak bu yasa ve sonuçları, zamanında 3. Göz Medya tarafından bütün yönleriyle kamuoyuna anlatıldı.

Yalnızca haberlerle değil, belgelerle, grafiklerle, saha çalışmalarıyla, sokak röportajlarıyla… 3. Göz Medya o dönemde, "kentleşme adı altında kırsal tasfiye ediliyor" demişti. O gün bu cümleyi anlamayanlar, bugün hayvan barınaklarını taşıyacak yer ararken, bu sözü çok daha iyi kavrıyor.

KIRSAL ÜRETİM TEHLİKEDE: SIRADAKİ ADIM NE OLACAK?

Bugün hayvan barınakları gündemde. Ancak bu yalnızca bir başlangıç. Aynı mantıkla ilerlenirse:

* Tarım alanları imara açılabilir,

* Sulama hakkı şehir yasalarına bağlanabilir,

* Köy düğünleri, geleneksel şenlikler bile "gürültü" olarak sınıflandırılabilir.

Yani sadece hayvan barınakları değil, kırsal yaşamın tüm kodları tehdit altında. Bu yüzden atılacak her adımda yerel hassasiyetler, üretici talepleri ve kültürel bağlar dikkate alınmalı.

"BÜTÜNŞEHİR" YASASI ADINA DEĞİL, "BÜTÜN AKILLA" YÖNETİLMELİ

Orhangazi'de yaşanan bu gelişme, bir yasa maddesinin değil; bir zihniyetin iflasının göstergesidir. Üretimi, yaşam tarzını ve kırsal geleneği tanımadan yapılan her yasa, bir gün ters tepki doğurur. Bu olay da bunun en güncel örneğidir.

3. Göz Medya'nın ve İrfan Aydın'ın 15 yıl önce yaptığı uyarılar, bugün yaşananlarla birebir örtüşmektedir. Bu nedenle yalnızca "haklı çıkmak" değil, artık "doğruyu yapma zamanı"dır.

Üreticiyle konuşmadan üretimi yönetemezsiniz. Kırsalı anlamadan kentleşemezsiniz. Kendi insanınızı dışarı atarak şehir büyütülmez; aksine yoksullaşır, kimliğini kaybeder. Muharrem DEĞİRMEN / 3. GÖZ HRA