Eşrefoğlu Rumi Hazretleri’nden Tekke Camiine

03.08.2023 10:32

Orhangazi Tekke Mahallesinde bulunan cami, önceleri Eşrefoğlu Rumi hazretlerine bağlı bir tekke olduğu için bu adı taşımaktadır.

Eşrefi Rumi'nin torunlarından Şeyh Hamdi-i sani tarafından 1575 yılından önce tekke olarak kurulmuştu. Daha sonra hamam ve diğer yapılar yapılmıştır. 1921 yılında Orhangazi'nin yakılması nedeniyle cami ve hamam yanmıştır. Hamam bir daha ihya edilmezken, cami tamir edilip ibadete açılmıştır.

Caminin bahçesinde halk arasında Hasan Dede adlı bir yatır vardır ki, bu aslında bu tekkeye gömüldüğü kayıtlarda belirtilen Şeyh Abdullah'ın mezarıdır. Halk arasında Hasan Dede'ye ilişkin şu hikayeler anlatılmaktadır: "Şimdi toprak altında kalmış temelleri bulunan Eski Orhangazi Camii'nde Abdullah Efendi'nin verdiği sabah namazı sonrası vaazları kaçırmayan Hasan Baba'nın, halktan, gösterişsiz, kendi halinde, dilinden hergün yetmiş kez tövbeyi düşürmeyen, herkesin yardımına koşan, iyiliksiz bir gün geçirmeyen biri olduğu anlatılır. Çocuklara yemiş dağıtır, "Bu ihtiyara dua edin" dermiş. Güleç yüzlü, nur yüzlü Hasan Baba'nın evli olmadığı, bu nedenle çocukları çok sevdiği, onları sevindirmek için fakir haliyle çırpındığı söylenir. Çocukları bu kadar seven Hasan Baba'ya zamanında yoksulluğundan ötürü kimse kızını vermemiş, belki de bir ayağının sakat oluşu da evlenmesini engellemiş olabilir. Zeytin zamanı zeytin toplamaya gider, hasada gidenlere, suyu olmayanlara su taşır, toprağı bellermiş. Çok kez yayan olarak aynı gün içinde İznik'e gittiği rivayet edilen Hasan Baba Sultan'ın, İznik'te Eşref Rumi hazretlerini ziyaret edip döndüğü söylenir. Hasan Baba Sultan, uzun bir süre annesiyle birlikte yaşamış ve annesi öldügünde de tek başina kalmiş. Annesi öldüğünde 40 yaşlarında olan Hasan Baba'nın aslen nereli olduğunu kimse bilmiyor, ancak babası ve dedesinin Orhangazili olduğu naklediliyor.

Hasan Baba Sultan'ın, İznik'te Eşref Rumi hazretlerini ziyaret edip döndüğü söylenir. Hasan Baba Sultan, uzun bir süre annesiyle birlikte yaşamış ve annesi öldügünde de tek başina kalmiş Hac zamanı hali vakti yerinde olanlar Hacc'a giderken Hasan Baba Sultan'ı götürmek isteyenler bile bazen unuturmuş. Kendisine gelen hac teklifleri olduğunda reddeden Hasan Baba Sultan, bakmak zorunda olduğu annesini öne sürer, kimseye bırakamayacağını, üstelik kendisinin bir ayağının da sakat olduğunu belirtir, istemezmiş. Bu nedenle, "Hele bu yıl kalsın, inşallah gelecek yıla" diyerek, her yıl götürmek isteyenleri böylece geri çevirirmiş. Aslında Hasan Baba'nın da gönlü çekermiş hacca gitmeyi, ne var ki Sultan'ın hali vakti yerinde olmadığı için "İnşallah gelecek yıla" der, geri bırakırmış. Hac zamanı Hasan Baba'nın annesi helva karmış, Hasan Baba Sultan da helva tepsisini hacıda bulunan Orhangazililere Tayy-ı Mekan "Mekan Dürme" yoluyla ulaştırırmış. Hacdaki bir çadırda bulunan Orhangazililere çadırın kapısından bir el uzanmış "Hasan Baba'nın eli" ve tepsiyi bırakmış. Aylar sonra Hac'dan dönen Orhangazili hacılar tepsiyi geri getirmişler. Böylece o günden sonra, Baba'nın kerameti anlaşılmış ve adı Hasan Baba Sultan kalmış.